ਫ਼ਰਕ

                                                   

 ਐਮ. ਅਨਵਾਰ ਅੰਜੁਮ

ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਵੀਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਰਾਜੂ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ।

ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪਡ਼੍ਹਦਿਆਂ  ਉਸ ਨੂੰ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈ ਗਈ ਸੀ। ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿਖੇ ਵੀ ਉਹ ਪੰਜ ਦਿਨ ਗ਼ੈਰ ਹਾਜ਼ਰ ਰਹਿਣ ਮਗਰੋਂ ਸਕੂਲ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਕਲਾਸ ਇੰਚਾਰਜ ਮੈਡਮ ਰਸ਼ਮੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਲਾਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ।

ਰਾਜੂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਮੈਡਮ ਰਸ਼ਮੀ ਕੋਲ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਘੁੱਟਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਮੈਡਮ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਰ੍ਹਾਂ ਧੱਕਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, “ਜਾ, ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਈਂ।” 

ਇਹ ਸੁਣ ਰਾਜੂ ਨੇ ਤਰਲਾ ਲਿਆ, “ਮੈਡਮ! ਮੈਨੂੰ ਕਲਾਸ ’ਚੋਂ ਨਾ ਕੱਢੋ, ਮੈਂ ਆਪ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ’ਚ ਤੇਲ ਮਾਲਿਸ਼ ਵੀ ਕਰ ਦਿਆ ਕਰਾਂਗਾ।”

“ਬਦਤਮੀਜ਼! ਚੱਲ ਨਿਕਲ ਜਾ ਹੁਣੇ ਸਕੂਲੋਂ ਬਾਹਰ…।” ਮੈਡਮ ਨੇ ਰਾਜੂ ਦੀ ਗੱਲ੍ਹ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ  ਥੱਪਡ਼ ਜਡ਼ਦਿਆਂ ਹੁਕਮ ਸੁਣਾਇਆ।

ਆਪਣੀ ਗੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਪਲੋਸਦਾ ਹੋਇਆ ਸਕੂਲੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦਾ ਰਾਜੂ, ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਾਲੀ ਮੈਡਮ ਅਤੇ ਮੈਡਮ ਰਸ਼ਮੀ ਵਿਚਕਾਰ ਫ਼ਰਕ  ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।

                                          -0-

ਮਖੌਟਿਆਂ ਵਾਲਾ ਭਾਈ

ਸਵਾਮੀ ਸਰਬਜੀਤ

ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਮਖੌਟੇ ਸਨ, ਕਈ ਮਖੌਟੇ। ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੇ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਲਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ-ਜੁਲਦੇ ਮਖੌਟੇ। ਇਹ ਮਖੌਟੇ ਉਸਨੇ ਬਡ਼ੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਬਣਾਏ ਸਨ, ਆਪਣੇ ਲਈ।

ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਮਖੌਟਾ ਪਹਿਣ ਕੇ ਰੱਖਦਾ। ਸਮਾਂ, ਸਥਾਨ ਤੇ ਸਥਿਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਮਖੌਟਾ ਬਦਲ ਲੈਂਦਾ। ਉਹ ਮਖੌਟਾ ਬਦਲਣ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਾਹਿਰ ਸੀ।

ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਸ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਭਿੱਜੀ ਬਿੱਲੀ ਵਾਲਾ ਮਖੌਟਾ ਪਹਿਨਦਾ। ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਸਾਹਵੇਂ ਸਿਆਣੇ ਕਾਂ ਵਾਲਾ ਮਖੌਟਾ ਨਾ ਉਤਾਰਦਾ। ਤਾਕਤਵਰ ਲੋਕਾਂ ਅੱਗੇ ਗਿੱਦਡ਼ ਦਾ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਲੋਕਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਉਹ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਮਖੌਟਾ ਪਹਿਨ ਕੇ ਰੱਖਦਾ।

ਰਾਤੀਂ ਪਤਨੀ ਦੇ ਬੈੱਡ ਉੱਤੇ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਉਹ ਕੁੱਤੇ ਵਾਲਾ ਮਖੌਟਾ ਪਹਿਨ ਲੈਂਦਾ। ਪਤਨੀ ਦੀ ਰਜਾਮੰਦੀ ਮਿਲਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਫਟਾਫਟ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਮਖੌਟਾ ਉਤਾਰ ਕੇ ਭੇਡ਼ੀਏ ਦਾ ਮਖੌਟਾ ਪਾ ਲੈਂਦਾ। ਦਿਨ ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਹੀ ਉਹ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਸ਼ੇਰ ਤੇ ਕਦੇ ਹਾਥੀ ਦਾ ਮਖੌਟਾ ਲਾ-ਲਾ ਕੇ ਦਿਖਾਉਂਦਾ।

ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮਖੌਟਾ ਪਾ ਕੇ ਰੱਖਣ ਦਾ ਆਦੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਸਾਹਵੇਂ ਜਾ ਕੇ, ਸਾਰੇ ਮਖੌਟੇ ਲਾਹ ਕੇ ਆਪਣਾ ਅਸਲ ਚਿਹਰਾ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿਚ ਦਿਖਦਾ ਸ਼ਖ਼ਸ ਉਹਦੀ ਪਛਾਣ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਉਹ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿਚਲੇ ਸ਼ਖ਼ਸ ਤੋਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ:

“ਤੂੰ ਕੌਣ…?”

                                                  -0-

ਰੋਣਾ

ਕੁਲਦੀਪ ਮਾਣੂੰਕੇ

ਸ਼ਾਮ ਕੌਰ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ. ਦਾਖਲ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਲਡ਼ਕੇ ਅਫਸਰ ਸਨ ਤੇ ਵਾਰੋ-ਵਾਰੀ  ਆ ਕੇ ਉਸਦਾ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪੁੱਛ ਰਹੇ ਸਨ। ਵੱਡੇ ਲਡ਼ਕੇ ਹਰਦੇਵ ਨੇ ਛੋਟੇ ਬਲਦੇਵ ਨੂੰ ਆਖਿਆ, “ਵੀਰ ਬਲਦੇਵ, ਮੈਂ ਹੁਣ ਇੱਕ ਹਫਤਾ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਤੇਰੇ ਭਤੀਜੇ ਡਿੰਪੀ ਦੇ ਪੇਪਰ ਹਨ। ਮੈਥੋਂ ਡਰ ਕੇ ਉਹ ਚਾਰ ਅੱਖਰ ਪੜ੍ਹ ਲਊ।”

“ਵੀਰ ਜੀ, ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਆਪ ਦਫ਼ਤਰ ਆਡਿਟ ਚਲ ਰਿਹੈ। ਮੇਰਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਮਾਂ ਕੋਲ ਰਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਐ।” ਛੋਟਾ ਬਲਦੇਵ ਬੋਲਿਆ।

ਦੋਹਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਭੈਣ ਕਿੰਦੀ ਜੋ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਨਾਲ ਸਾਏ ਵਾਂਗ ਰਹਿ ਰਹੀ ਸੀ, ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, “ਵੀਰ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਚਲੇ ਜਾਓ, ਮੈਂ ਜੋ ਹਾਂ ਇੱਥੇ। ਆਪੇ ਸੰਭਾਲ ਲਵਾਂਗੀ ਮਾਂ ਨੂੰ।”

ਦੋਵੇਂ ਭਰਾ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ, ਪਰ ਮਾਂ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਰੋ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਵਕਤ ਕਿਉਂ ਰੋਈ ਸੀ ਜਦ ਕਿੰਦੀ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਸੀ।

                                      -0-